پارتیشن بندی هارد یکی از مهم‌ترین مراحل در راه‌اندازی و مدیریت فضای ذخیره‌سازی کامپیوتر و لپتاپ به شمار می‌رود. چه شما یک کاربر حرفه‌ای باشید چه تازه با دنیای کامپیوتر آشنا شده باشید، بخش بندی فضای هارددیسک می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد سیستم، امنیت اطلاعات و راحتی مدیریت داده‌های شما بگذارد. در این مطلب، قصد داریم با رویکردی کاربردی و با زبان ساده، شما را با اصول و مراحل پارتیشن بندی هارد آشنا کنیم تا بتوانید به بهترین شکل ممکن از ظرفیت هارد دیسک خود استفاده نمایید.
پارتیشن بندی چیست و چه اهمیتی دارد؟
پارتیشن بندی، در واقع فرایند تقسیم فضای هارددیسک به بخش‌های مجزا و مستقل است. هر پارتیشن همانند یک هارد جداگانه در سیستم عامل شما نمایش داده می‌شود و می‌توانید به دلخواه فضای هر بخش را به ذخیره فایل‌های ویندوز، نرم‌افزارها، فیلم و عکس، یا حتی بک‌آپ اختصاص دهید. مهم‌ترین مزیت‌های پارتیشن بندی هارد عبارتند از:
مدیریت آسان‌تر فایل‌ها و داده‌ها
افزایش امنیت اطلاعات (جلوگیری از نابودی کامل اطلاعات در زمان خرابی سیستم عامل)
امکان نصب چند سیستم عامل روی یک هارد
سرعت بیشتر در سازمان‌دهی و بازیابی اطلاعات
بهبود عملکرد و سرعت بوت سیستم
انواع پارتیشن بندی هارد
پارتیشن بندی هارد کامپیوتر و لپتاپ به دو صورت کلی انجام می‌شود:
پارتیشن‌بندی اولیه (Primary Partition):
معمولاً برای نصب سیستم عامل و فایل‌های اصلی لحاظ می‌شود و سیستم بدون این پارتیشن‌ها بوت نمی‌شود.
پارتیشن‌بندی منطقی (Logical Partition):
جهت ذخیره داده‌ها، فایل‌ها، بک‌آپ و … استفاده می‌شود. انعطاف بیشتری دارد و تعداد آن در مقایسه با نوع اولیه می‌تواند بیشتر باشد.
فرمت‌های پارتیشن و تفاوت آن‌ها
در بخش بندی فضای هارددیسک، با دو فرمت مهم روبه‌رو خواهید شد:
MBR (Master Boot Record):
مناسب هاردهای کوچک‌تر از ۲ ترابایت و سیستم‌های قدیمی‌تر است. امکان ساخت حداکثر ۴ پارتیشن اولیه را فراهم می‌کند.
GPT (GUID Partition Table):
برای هاردهای جدید، پشتیبانی از ظرفیت بالای ۲ ترابایت و تعداد بالای پارتیشن کاربرد دارد. ایمن‌تر و سریع‌تر است و امروزه حالت استاندارد محسوب می‌شود.
شرایط لازم برای پارتیشن بندی
قبل از شروع پارتیشن بندی هارد، باید به نکات زیر توجه کنید:
تهیه نسخه پشتیبان:
همیشه قبل از هر تغییری روی هارد، از اطلاعات مهم بکاپ بگیرید تا در صورت بروز مشکل، اطلاعات شما از دست نرود.
اطمینان از سازگاری سیستم عامل:
پیش از پارتیشن بندی بررسی کنید سیستم عامل شما (ویندوز ۷ / ۸ / ۱۰ / ۱۱) از فرمت مورد نظر پشتیبانی می‌کند.
استفاده از ابزار مناسب:
ابزار داخلی ویندوز (Disk Management) یا نرم‌افزارهای جانبی مانند AOMEI، MiniTool Partition Wizard و EaseUS همه قابلیت پارتیشن بندی حرفه‌ای را دارند.
آموزش گام به گام پارتیشن بندی هارد در ویندوز
۱. استفاده از محیط Disk Management ویندوز
پارتیشن بندی هارد در ویندوز بسیار ساده و بدون نیاز به نرم‌افزار جانبی انجام می‌شود:
مرحله ۱: در منوی Start عبارت “diskmgmt.msc” را تایپ کنید و Disk Management را باز کنید.
مرحله ۲: هارد مورد نظر را انتخاب کنید. روی آن راست‌کلیک کرده و گزینه Shrink Volume (کوچک کردن حجم) را بزنید تا بتوانید فضای آزاد جدید بسازید.
مرحله ۳: مقدار فضای جدید را وارد کنید و تایید نمایید. پارتیشن جدید به صورت Unallocated ظاهر می‌شود.
مرحله ۴: روی فضای Unallocated راست‌کلیک و گزینه New Simple Volume را زده و مراحل را تا انتها پیش بروید. پارتیشن جدید آماده استفاده خواهد شد.
۲. حذف یا تغییر سایز پارتیشن‌ها
شما می‌توانید هر زمان که بخواهید، پارتیشن‌ها را حذف (Delete Volume) یا تغییر اندازه (Extend/Shrink Volume) دهید. اما باز هم تاکید می‌شود قبل از انجام هر تغییری حتما از اطلاعات مهم خود بکاپ بگیرید.
پارتیشن بندی هارد اکسترنال و SSD
روش کار برای هاردهای اکسترنال یا SSDها دقیقاً مشابه هارد داخلی است. کافی است آن‌ها را به کامپیوتر متصل کنید و از همان مراحل فوق برای انجام پارتیشن‌بندی استفاده نمایید.
نکات تکمیلی و ترفندهای بخش بندی فضای هارددیسک
برای هر سیستم عامل یک پارتیشن مجزا در نظر بگیرید.
پارتیشنی ویژه برای بکاپ و بازیابی اطلاعات تعریف کنید.
درایو C بهتر است فقط برای ویندوز و برنامه‌ها رزرو شده باشد و اطلاعات شخصی را در سایر پارتیشن‌ها جای دهید.
در انتخاب اندازه پارتیشن‌ها به نوع استفاده، تعداد فایل‌ها و ظرفیت هارد توجه کنید.
پارتیشن بندی را با دستور عمل و دقت انجام دهید تا اطلاعات از دست نرود.
رایج‌ترین خطاها و مشکلات در پارتیشن بندی
در فرایند بخش بندی فضای هارددیسک ممکن است با چالش‌هایی از جمله:
شناسایی نشدن پارتیشن در ویندوز
خطای allocation یا خطای فرمت
از دست رفتن فایل‌ها در هنگام کاهش حجم یا حذف پارتیشن
تغییر ناگهانی جدول پارتیشن (MBR به GPT)
در صورت مواجهه با چنین مشکلاتی، برنامه‌های ریکاوری یا مراجعه به مراکز تخصصی بازیابی اطلاعات هارد، بهترین گزینه است.
پارتیشن بندی هارد یکی از راحت‌ترین و در عین حال مهم‌ترین مراحل مدیریت فضای ذخیره‌سازی کامپیوتر و لپتاپ است. با انجام صحیح و اصولی این فرایند، امنیت اطلاعات، سرعت سیستم و راحتی مدیریت فایل‌ها به طرز قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند. همیشه قبل از هر اقدامی، از اطلاعات مهم پشتیبان تهیه کنید و در صورت ابهام از راهنمایی کارشناسان مجرب استفاده نمایید.
[برای مطالعه آموزش تصویری و ویدیویی پارتیشن بندی هارد و مشاهده نکات تخصصی‌تر، می‌توانید به صفحه آموزش پارتیشن بندی هارد سایت هارد رپیر مراجعه کنید.
